การเริ่มต้นสะสมผลงานศิลปะสักหนึ่งชิ้นอาจจะเป็นเรื่องที่น่ากังวลสำหรับหลายๆ คน ด้วยบรรยากาศที่ชวนประหม่า อีกทั้งแกลเลอรีบางแห่งยังมีความเข้าถึงยาก เช่น การไม่แสดงป้ายราคาของผลงานอยากชัดเจน หรือการที่ผลงานบางชิ้นที่ถูกจองไว้สำหรับลูกค้าระดับวีไอพี รวมไปถึงการใช้ศัพท์เฉพาะในวงการศิลปะ ที่อาจทำให้เราสับสนเมื่อเข้าไปในสถานที่แห่งนั้น
อย่างไรก็ตาม แม้การเริ่มสะสมงานศิลปะจะเป็นก้าวแรกอันสำคัญสำหรับนักสะสม การสะสมงานศิลปะก็ไม่ได้เป็นเรื่องที่ยากเสมอไป วันนี้ West Eden Gallery ได้มาพร้อม 5 คำแนะนำสำหรับคนที่อยากจะเริ่มสะสมงานศิลปะ เพื่อให้ทุกคนสามารถตัดสินใจเลือกซื้อผลงานศิลปะได้อย่างมั่นคงในอนาคต
เยี่ยมชมผลงานศิลปะให้มากที่สุด
สิ่งสำคัญของการเริ่มต้นสะสมงานศิลปะ เป็นอย่างอื่นไปไม่ได้นอกจากการเปิดโอกาสให้ตนเองเข้าชมงานศิลปะให้ได้มากที่สุด ไม่ว่าจะเป็นการเข้าชมผ่านทางพิพิธภัณฑ์ งานศิลปะ (Art Fair) หรือแกลเลอรี โดยเราไม่ควรเลือกชมแต่ผลงานที่เราสนใจที่จะสะสมเท่านั้น เพื่อเป็นการศึกษาและค้นหาว่าตัวเราเองชื่นชอบงานศิลปะประเภทใด เกี่ยวข้องกับอะไร และผลงานแบบไหนที่ทำให้เรารู้สึกผูกพันธ์มากที่สุด และด้วยความที่ปัจจุบันมีสื่อออนไลน์มากมายที่มีการเผยแพร่ผลงานศิลปะ ทำให้เราสามารถค้นพบงานศิลปะและชมผลงานได้อย่างกว้างขวางมากยิ่งขึ้น
Kad Suan Kaew 2, 2022
ทั้งนี้ แม้ว่าสื่อออนไลน์ต่างๆ จะทำให้เราถึงผลงานศิลปะได้สะดวก เราก็ไม่ควรปล่อยผ่านการเข้าเยี่ยมชมผลงานจริง เนื่องจากการเข้าไปสัมผัสผลงานในสถานที่จริง จะมอบแรงบันดาลใจให้กับเรา และยืนยันว่าเราชอบผลงานชิ้นนั้นจริงหรือไม่ รวมถึงช่วยให้เรามีแนวทางในการค้นหาผลงานที่เราชื่นชอบผ่านสื่อออนไลน์ได้อย่างเชี่ยวชาญมากขึ้น
การเข้าชมงานศิลปะไม่มีแต่ช่วยให้เราค้นพบความชอบของตนเอง แต่ยังช่วยให้ผู้สะสมเรียนรู้บทบาทของผลงานแต่ละชิ้นในโลกศิลปะร่วมสมัยได้มากขึ้น เช่น แรงบันดาลใจที่อยู่ภายใต้ประวัติศาสตร์ศิลป์ แนวคิดของผลงานมีความคล้ายคลึงกับศิลปินร่วมสมัยท่านอื่นหรือไม่ จุดเด่นที่ทำให้ศิลปินคนหนึ่งแตกต่างออกมาจากคนอื่นๆ คืออะไร มากไปกว่านั้น การเยี่ยมชมงานศิลปะจะช่วยให้เราเข้าใจกระแสของวงการศิลปะร่วมสมัย ทั้งทิศทางและผลงานของศิลปินที่มีอิธิพล ณ ขณะนั้น รวมถึงการสร้างสรรค์ผลงานของศิลปินรุ่นใหม่ที่น่าสนใจ โดยการมีพื้นฐานที่มั่นคงเหล่านี้ จะช่วยให้เราสามารถแยกแยะความโดดเด่นของศิลปินแต่ละท่าน หรือแนวคิดภายใต้ผลงานได้ง่ายยิ่งขึ้น
อย่างไรก็ตาม การฝึกฝนในเรื่องที่กล่าวไปข้างต้น ทั้งความชอบส่วนตัว การวิเคราะห์ศิลปิน และการมองแนวคิดต่างๆ จำเป็นต้องใช้เวลาและประสบการณ์ เราจึงไม่ควรท้อไปเสียก่อน เนื่องจากการค้นพบศิลปิน หรือผลงานที่สร้างแรงบันดาลให้เราอาจใช้เวลาค่อนข้างนาน ในทางกลับกัน แม้เราจะต้องใช้เวลาที่นานในการเรียนรู้สิ่งต่างๆ เหล่านี้ แต่เราจะรู้จักตัวเองมากขึ้นอย่างแน่นอน
The LVMH Great Room © Hufton+Crow
ค้นคว้าข้อมูล
เมื่อเราได้ใช้เวลาในการทำความรู้จักกับศิลปะผ่านการเยี่ยมชมแกลเลอรี เดินชมพิพิธภัณฑ์ หรือการสำรวจเว็บไซต์ศิลปะต่าง ๆ จนเริ่มมั่นใจในความชอบของตัวเองเลย เราอาจมีภาพในใจถึงสไตล์ของงานศิลปะหรือแม้แต่ศิลปินคนหนึ่งที่สนใจและอยากจะสะสมผลงานของเขา อย่างไรก็ตาม ก่อนที่เราจะตัดสินใจซื้อผลงานศิลปะชิ้นใดก็ตาม เราควรที่จะค้นหาข้อมูลเพิ่มเติมก่อน
การเก็บข้อมูลนับเป็นก้าวที่สำคัญสำหรับนักสะสมเช่นกัน โดยเฉพาะการพูดคุยและสร้างความสัมพันธุ์กับผู้คนในแวดวงศิลปะ เช่น ภัณฑารักษ์และแกลเลอรี โดยจะช่วยเราให้ได้เข้าถึงข้อมูลในหลายๆ แง่มุมเกี่ยวกับศิลปินหน้าใหม่ และแนวโน้มของผลงานศิลปะที่จะเกิดขึ้นในอนาคต นอกจากนี้ การเข้าร่วมฟังบรรยายของศิลปิน หรือเสวนาอื่นๆ ยังเป็นหนึ่งในวิธีที่ดีในการศึกษาศิลปิน และกระแสของงานศิลปะก่อนเริ่มต้นสะสม
สำหรับการค้นคว้าข้อมูลประกอบการตัดสินใจในการสะสมงานศิลปะ การประเมินข้อมูลเกี่ยวกับเส้นทางอาชีพของศิลปินก็ถือเป็นหนึ่งในประเด็นสำคัญที่ควรพิจารณา เราควรตรวจสอบว่าผลงานของศิลปินนั้นได้รับการวิพากษ์วิจารณ์อย่างมีคุณภาพหรือไม่ เส้นทางอาชีพของศิลปินมีแนวโน้มที่เชื่อมโยงกับสถาบันหรือพิพิธภัณฑ์ในอนาคตหรือไม่ ซึ่งการวิเคราะห์ข้อมูลเหล่านี้สามารถช่วยให้เรานักมีความเข้าใจที่ลึกซึ้งและมั่นใจมากขึ้นในการตัดสินใจสะสมผลงานหนึ่งชิ้น
ไม่ควรตัดสินใจสะสมงานชิ้นหนึ่งตามกระแสสังคม
การที่เราเริ่มรู้รสนิยมของตนเอง และสามารถวิเคราะห์ผลงานศิลปะและศิลปินได้ในระดับหนึ่งจะทำให้ตัวเรามีความรู้ในรายละเอียดของตลาดศิลปะมากขึ้น ทั้งกระแสของงานศิลปะที่กำลังได้รับความนิยม และศิลปินที่น่าจับตามอง
อย่างไรก็ตาม ในวงการศิลปะ มักมีการสร้าง “ศิลปินดาวรุ่ง” ขึ้นมาอย่างรวดเร็ว ทั้งการประมูลที่ถูกทำลายสถิติบ่อยครั้งโดยศิลปินที่กำลังมาแรง เราจึงจำเป็นที่จะรักษาสมดุลและคิดอย่างรอบคอบในการตัดสินใจสะสมงานศิลปะ เนื่องจากการตัดสินใจสะสมงานศิลปะควรเป็นเรื่องส่วนตัวของเรา เราจึงควรเน้นที่ผลงานศิลปะ มากกว่ากระแสสังคม หรือความนิยมที่รายล้อมศิลปิน อย่าปล่อยให้ผู้คนภายนอกมาชักจูงให้เราลงทุนกับผลงานที่เราไม่ได้มีความผูกพันใดๆ
การสะสมงานศิลปะอย่างมีคุณภาพ ควรเน้นไปที่คุณค่าของผลงานศิลปะ มากกว่ามูลค่าทางเศรษฐกิจที่สังคมได้ตีกรอบกำหนดไว้ เราควรตัดสินใจซื้อผลงานสักชิ้นด้วยความชอบที่รับรู้ผ่านสายตาของเรา ไม่ใช่การรับฟังคนอื่นแล้วคล้อยตาม ผลงานศิลปะที่มีคุณค่าต่อตัวเรา ยั่งยืน ก็ต่อเมื่อเราตัดสินใจด้วยตนเอง ไม่ใช่ด้วยกระแสสังคม
ค้นหาความเชื่อมโยงกับงานศิลปะที่คุณจะสะสม
จากงานศิลปะทั้งหมดในวงการศิลปะ มีเพียงแค่ส่วนน้อยเท่านั้นที่จะมูลค่าเพิ่มขึ้นหลังจากถูกสะสมครั้งแรก ดังนั้นจึงเป็นเรื่องสำคัญสำหรับนักสะสม โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ผู้ที่เริ่มสะสมเป็นครั้งแรก ควรหลีกเลี่ยงจากคำสัญญาว่าผลงานที่เราซื้อไปจะมอบผลตอบแทนที่สูงให้กับเราในอนาคต และควรมุ่งเน้นไปที่การสะสมผลงานศิลปะที่มีความหมายโดยตรงกับเราแทน เนื่องจากการลงทุนจะมอบเพียงแค่ผลตอบแทน แต่ผลงานศิลปะที่เราผูกพันจะเติมเต็มชีวิตของเรา
จริงๆ แล้ว การสะสมงานศิลปะควรเป็นกิจกรรมที่สร้างสายสัมพันธ์ระหว่างตัวตนของผู้สะสมกับตัวผลงาน โดยเฉพาะสำหรับการเริ่มต้นสะสม การเลือกงานศิลปะควรเป็นสิ่งที่สะท้อนความรู้สึกภายในจิตใจและแรงบันดาลใจของผู้สะสม งานแต่ละชิ้นที่เราเลือกสะสมจึงไม่เพียงควรสร้างความประทับใจในช่วงเวลาอันสั้น แต่ต้องสร้างสายใยความผูกพันธ์ให้กับเราในระยะยาว ไม่ว่าจะเป็นการทำให้เราได้ย้อนกลับไปทบทวนความทรงจำในอดีต การสร้างแรงบันดาลใจในชีวิตแก่เรา หรือแม้แต่การทำให้เราปรับเปลี่ยนมุมมองที่มีต่อโลก
Inflationary Asset #88,2022
การรู้สึกเชื่อมโยงหรือผูกพันธ์กับผลงานสักหนึ่งชิ้นอาจไม่ได้เกิดขึ้นจากตัวผลงานเพียงแค่อย่างเดียว แต่อาจมาบริบทจากสังคมหรือสภาพแวดล้อมที่ศิลปินมีส่วนรวม การที่เรารับรู้ปัจจัยเหล่านี้จะสามารถทำให้เรามองคุณค่าที่อยู่ในผลงานได้มากขึ้น และทำให้ผลงานที่เราสะสมมีความหมายที่ลึกซึ้งมากกว่าเดิม
สะสมงานศิลปะอย่างรอบคอบ และอย่าลืมมีความสุขกับการสะสม
คำแนะนำที่กล่าวไปทั้ง 4 ข้อ อาจใช้เวลานานและยากสำหรับผู้ที่เพิ่งเริ่มสะสมผลงานศิลปะ อย่างไรก็ตาม เราไม่ควรรู้สึกท้อ เพราะการเริ่มต้นสะสมผลงานศิลปะอาจเป็นบันไดที่สร้างแรงบันดาลใจให้เราให้ฐานะนักสะสม และอาจทำให้เราเริ่มสะสมสิ่งต่างๆ ต่อไปในอนาคต
อย่างไรก็ตาม แม้การเริ่มต้นอย่างรวดเร็วจะฟังดูน่าตื่นเต้นและสนุก แต่เราไม่ควรเร่งรีบจนเกินไป และที่สำคัญ การเริ่มต้นด้วยการซื้อผลงานที่อยู่ในงบประมาณที่เรากำหนดก็เป็นสิ่งที่สำคัญ เพราะการเริ่มต้นเล็ก ๆ จะช่วยให้คุณได้รู้จักความหลงใหลในโลกแห่งศิลปะโดยไม่ต้องเสี่ยงมากเกินไป ซึ่งการจัดการงบประมาณเป็นอีกหนึ่งสิ่งที่ต้องมีความละเอียดรอบคอบ โดยเราควรตรวจสอบว่าผลงานที่สนใจนั้นอยู่ในขอบเขตที่เหมาะสมกับงบประมาณของเราหรือไม่ หรือหากราคาของงานศิลปะสูงเกินไปเล็กน้อย การพูดคุยอย่างสุภาพและซื่อตรงกับผู้จำหน่ายอาจเปิดโอกาสให้เราได้เจรจาเพื่อหาจุดกึ่งกลางระหว่างงบประมาณของเราและราคาที่อีกฝ่ายตั้งไว้
ทั้งนี้ ความตื่นเต้นในการสะสมงานศิลปะนั้นนับว่าเป็นความสุขของผู้สะสม และถึงแม้จะมีการซื้อที่เกิดจากอารมณ์ชั่ววูบ ผู้สะสมก็ยังเป็นส่วนหนึ่งของประสบการณ์ที่สนุกสนาน ซึ่งถือว่าเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นกับนักสะสมทุกท่าน และโดยทั่วไปแล้ว หากผลงานไม่แพงเกินไปก็ถือว่าไม่มีปัญหาอะไร
An Angel on the Top, 2022
สุดท้ายแล้ว ในการเริ่มต้นสะสมผลงานศิลปะ ไม่ว่าจะผู้ที่เพิ่งเริ่มต้น หรือผู้ที่อยู่ในวงการของสะสมอย่างยาวนาน ไม่ควรจะกังวลและยึดติดกับคำแนะนำมากเกินไปจนคิดว่าเราทำถูกต้องหรือยัง หรือทำขั้นตอนไหนผิดพลาดหรือเปล่า สิ่งที่สำคัญสำหรับการสะสมผลงานศิลปะ คือควรจะสร้างความสุขและความเพลิดเพลินให้กับผู้สะสม
เขียนโดย เปมิกา สุยะราช